De premie tot 5.000 euro voor de aankoop van een elektrische auto in Vlaanderen, struikelt op wat eigenlijk een formaliteit had moeten zijn: de goedkeuring door de Raad van State. Die blijkt ernstige bedenkingen te hebben bij de manier van werken van het kabinet Peeters en ziet onder meer problemen met het gelijkheidsbeginsel. Resultaat: aanhoudende onzekerheid voor wie een elektrische auto kocht of wil kopen.
Het was zo’n beetje dé verrassing van de septemberverklaring van de Vlaamse regering: er kwam een aankooppremie voor elektrische auto’s. Particulieren, vzw’s en autodeelbedrijven zouden op een nieuwe of tweedehandsauto een tegemoetkoming krijgen tot 5.000 euro (zie alle details van de regeling hier). Vlaams minister van mobiliteit Lydia Peeters had daar 20 miljoen euro voor uitgetrokken. Naar alle waarschijnlijkheid onvoldoende om elke potentiële koper dit jaar tevreden te stellen en daarom opteerde het kabinet voor een ‘wie eerst komt, eerst maalt’-principe. Dat doorstaat de toetsing van de Raad van State niet, die oordeelt dat het in strijd is met het gelijkheidsbeginsel. Ook het feit dat de premie afneemt met de tijd (jaar na jaar wordt het maximale subsidiebedrag afgezwakt) roept er vraagtekens op.
Raad van State keurt premie aankoop elektrische auto niet goed
In principe moest de regeling op 1 januari 2024 in werking treden met terugwerkende kracht tot 25 september 2023 voor reeds bestelde elektrische auto’s. Maar de Raad van State wees eerder al de argumentatie van het kabinet Peeters voor het doorlopen van de spoedprocedure af. Nu is er weer uitstel. Volgens de raad van state stelt de Vlaamse regering zich bloot aan juridische vervolging omdat de premie “onvermijdelijk legitieme verwachtingen creëert bij geïnteresseerde kopers”. Zonder herziening van de huidige voorwaarden of een gevoelige verhoging van het voorlopig voorziene budget van 20 miljoen euro (goed voor maximaal 4.000 nieuwe auto’s of 6.666 tweedehands EV’s), kan de premie dus niet doorgaan. Het kabinet werkt aan aanpassingen die aan de verzuchtingen van de Raad van State tegemoet moeten komen en maakt zich sterk dat eind februari de eerste premies alsnog aangevraagd zullen kunnen worden. Zeker is dat echter niet. Zowel een oplossing die het gelijkheidsbeginsel respecteert als het optrekken van het budget liggen niet voor de hand. Dat stelt de Raad van State ook onomwonden.
En wat nu?
Voor de koper van een elektrische auto die voldoet aan de premievoorwaarden is dit van belang: tenzij het in aanmerking komen voor de subsidie in de verkoopsovereenkomst is opgenomen als opschortende voorwaarde, zal de verkoop gewoon doorgaan. De subsidie is zonder specifieke clausule immers géén deel van de overeenkomst. De verkoper zal de auto dus leveren aan de afgesproken prijs en de klant zal eraan gehouden zijn die te betalen. Dat is ook het geval wanneer straks zou blijken dat de subsidie wél doorgaat, maar onder gewijzigde voorwaarden. Een lager subsidiebedrag bijvoorbeeld - wat evenmin uitgesloten is.
Sterke stijging aantal inschrijvingen nieuwe elektrische auto's
Afgelopen januarimaand kon in de cijfers al een sterke stijging van het aantal ingeschreven elektrische auto's opgetekend worden. Een groot deel daarvan is premiegerechtigd. In januari werden over alle categoriën heen (bedrijfswagens en particulieren) zo maar eventjes 73 procent meer elektrische auto's ingeschreven dan een jaar eerder (9.893 eenheden in plaats van 5.715). En ook bij de occasies is de stijging spectaculair: van 957 eenheden tot 1.856 eenheden. Bijna een verdubbeling (+93%).
